Pisanica je jedan od naziva za šareno uskršnje jaje, tipičan za kajkavsku tradiciju. Papi danas gosti iz Hrvatske darivaju golemu pisanicu.
Jaje je mnogo stariji proljetni simbol, još iz prapovijesti, dok o Uskrsu nije bilo ni zbora. Davni naši slavenski preci u Dalmaciji pokapani su u fetalnom položaju (skvrčeni poput novorođenčeta) i s jajem (kokošjim) na prsima - eda bi se pokojnik ponovo ispilio kao novorođenče. Bilo je i onih kojima je među kršćanski prekrižene ruke stavljeno i jaje, za svaki slučaj, samo neka uskrsne. S kršćanstvom je jaje od simbola kozmičkog preporađanja preraslo u simbol ponovnog rođenja čovjeka, njegova uskrsnuća po Kristu i u Kristu. Naravno, ono nije vjerski simbol, poput križa, nego pučki, ali trajan: znak groba iz kojega je mrtvi Isus izašao ponovo živ, uskrsnuo.
Čini se da je i običaj pisanja (bojanja, farbanja…) jaja također stariji od kršćanstva, u raznim evropskim nacijama, ali je i on naknadno dobio kršćanske legende kao objašnjenje. “Pisanica” je izvedenica glagola “pisati”, u praslavenskome “*p’sati” ili “*pisati” (stsl. “p’sati”, rus. “pisát’”, polj. “pisać”), slično je i u baltičkim jezicima (lit. “piešti”), iz indoevropskog korijena “*peyk'-” (crtati, šarati, bojati), usp. latinski “pingere” (slikati), tal. “pittura”, engl. “picture”, u grčkome “poikílos” (šaren). Tek u sekundarnom značenju je to šaranje primijenjeno i na slova, odakle sadašnje standardno hrvatsko značenje participa “pisan”, ali u kajkavskome hrvatskome, i književnome i govornome, “pisan” znači “šaren, oslikan”.